เมื่อหยาง พนักงานออฟฟิศในเซี่ยงไฮ้เห็นคลิปวิดีโอไฟไหม้อาคารทางตะวันตกของจีน ซึ่งเป็นภัยพิบัติที่คร่าชีวิตผู้คนไป 10 คน เธอกล่าวว่าเธอไม่สามารถระงับความโกรธต่อมาตรการโควิด-19 ที่เข้มงวดได้ สามปีในการระบาดใหญ่
ขณะชมการแข่งขันฟุตบอลโลกในบาร์ในเซี่ยงไฮ้ 2 วันต่อมากับแฟนหนุ่มของเธอ เธอเห็นโทรศัพท์ WeChat ซึ่งเป็นแอปส่งข้อความที่แพร่หลายในจีน เพื่อร่วมชุมนุมเพื่อไว้อาลัยต่อเหยื่อผู้เคราะห์ร้าย เธอรีบขี่จักรยานไปร่วมงาน
“สิ่งต่างๆ มาถึงจุดพลิกผัน เราต้องออกมา” หยาง วัย 32 ปี ซึ่งปฏิเสธที่จะระบุชื่อเต็มของเธอ เนื่องจากกลัวว่าจะถูกตอบโต้ กล่าวกับรอยเตอร์
คนหนุ่มสาว 6 คนซึ่งพูดกับรอยเตอร์จาก 4 เมืองทั่วประเทศจีน ซึ่งทั้งหมดต่างหันมาเคลื่อนไหวเป็นครั้งแรก บรรยายถึงการผสมผสานระหว่างความอิ่มเอมใจ ความกลัว และการท้าทายหลังจากช่วงสุดสัปดาห์ที่วุ่นวายและการรักษาความปลอดภัยที่เข้มงวดขึ้น
ขณะที่ร่วมกันต่อต้านมาตรการ “ปลอดโควิด” ของจีน ทั้ง 6 คนยังพูดถึงการโหยหาเสรีภาพทางการเมืองในวงกว้าง 33 ปีหลังจากนักศึกษายึดครองจัตุรัสเทียนอันเหมินของจีนในปี 2532
เมื่อ Yang มาถึงที่ชุมนุม ฝูงชนกลุ่มเล็กๆ กำลังส่งกำลังตำรวจมารวมตัวกันใต้ต้นไม้ระนาบที่มีรอยด่างของถนน Wulumuqi ซึ่งตั้งชื่อตามเมือง Urumqi เมืองหลวงของเขตปกครองตนเองซินเจียงอุยกูร์ที่เกิดไฟไหม้
เจ้าหน้าที่ปฏิเสธว่าผู้เสียชีวิตในเหตุไฟไหม้ไม่เกี่ยวข้องกับมาตรการล็อกดาวน์ที่ขัดขวางการหลบหนีของเหยื่อ
“เราไม่ต้องการหน้ากาก เราต้องการอิสระ” หยางสวดมนต์ ใช้โทรศัพท์ของเธอแชร์รูปภาพ วิดีโอ และโพสต์บน Twitter, Telegram และ Instagram แอพที่ไม่สามารถเข้าถึงได้บนแผ่นดินใหญ่หากไม่มีเครือข่ายส่วนตัวเสมือนที่เธอติดตั้งไว้ .
เมื่อเวลาผ่านไป บทสวดก็เข้มข้นขึ้น
“ตกลงกับพรรคคอมมิวนิสต์จีน” ผู้คนตะโกน บางคนถอดหน้ากากออก “ลงกับสี จิ้นผิง!”
แต่ความคับข้องใจของสาธารณชนส่วนใหญ่พุ่งไปที่นโยบายปลอดโควิดอันเป็นเอกลักษณ์ของประธานาธิบดีสี แทนที่จะพุ่งเป้าไปที่ตัวเขาหรือพรรครัฐบาล
ในขณะที่หลายๆ คนในจีนสนับสนุนนโยบายนี้ ซึ่งได้รอดพ้นจากการทำลายล้างของไวรัสที่คร่าชีวิตผู้คนนับล้านในที่อื่นๆ แต่ความไม่พอใจอย่างมากได้ก่อตัวขึ้นเมื่อการติดเชื้อระลอกใหม่นำไปสู่การกลับมาของการปิดเมืองอย่างกว้างขวาง
เจ้าหน้าที่สาธารณสุขอาวุโสรายหนึ่งกล่าวเมื่อวันอังคาร (17) ว่าข้อร้องเรียนของสาธารณชนเกี่ยวกับมาตรการควบคุมดังกล่าวมีสาเหตุมาจากการดำเนินการที่เข้มงวดเกินไปมากกว่าที่จะเกิดจากตัวมาตรการเอง และเจ้าหน้าที่จะดำเนินการปรับนโยบายต่อไปเพื่อลดผลกระทบต่อสังคม
จีนพึ่งพาวัคซีนที่ผลิตในประเทศเป็นหลัก ซึ่งงานวิจัยบางชิ้นแนะนำว่าไม่มีประสิทธิภาพเท่ากับวัคซีนจากต่างประเทศ หมายความว่าการยกเลิกมาตรการโควิดอาจมีความเสี่ยงสูง ผู้เชี่ยวชาญบางคนกล่าว
‘ครั้งแรก’
เมื่อพิจารณาว่าตัวเองเป็นส่วนหนึ่งของ “ฟองสบู่เสรีนิยม” เล็กๆ ในเซี่ยงไฮ้ เมืองที่มีความเป็นสากลมากที่สุดของจีน หยางนึกไม่ถึงว่าจะมีผู้คนจำนวนมากร่วมแสดงความคับข้องใจของเธอในประเทศที่กลายเป็นเผด็จการมากขึ้นเรื่อยๆ ในทศวรรษนับตั้งแต่สีขึ้นครองอำนาจ
“นี่เป็นครั้งแรกในชีวิตที่ฉันได้ทำอะไรแบบนี้” เธอกล่าว “ในใจของฉัน ฉันพึมพำเรื่องแบบนี้เป็นพันๆ ครั้ง แต่การได้ยินคำขวัญเหล่านี้ร้องโดยคนจริงๆ จำนวนมากในทันที ทำให้ฉันตื่นเต้นและตกใจมาก”
สำหรับหลายๆ เมือง การล็อกดาวน์ของโควิดทำให้ความรู้สึกไร้อำนาจรุนแรงขึ้น
“การประท้วงเกิดขึ้นเพราะภายใต้มาตรการป้องกันโควิด ผู้คนไม่สามารถตอบสนองความต้องการพื้นฐานในการมีชีวิตรอดได้” เจียหยิน ซึ่งเข้าร่วมการประท้วงในเมืองกว่างโจว เมืองทางตอนใต้ซึ่งมีจำนวนผู้ติดเชื้อสูงสุดในจีนกล่าว
ที่นั่นในช่วงสุดสัปดาห์ที่ผ่านมา ผู้คนพากันไปรวมตัวกันที่สะพานที่เชื่อมระหว่าง 2 เขตภายใต้การปิดเมือง และร้องเพลงกวางตุ้งชื่อ “Sky” โดยวง Beyond ของฮ่องกง ซึ่งได้รับความนิยมอย่างมากในหมู่ผู้ประท้วงที่สนับสนุนประชาธิปไตยของฮ่องกงในปี 2562
ไปทางเหนือมากกว่า 2,000 กม. นักศึกษาในมหาวิทยาลัยหัวกะทิก็ระดมกำลังเช่นกัน
เฉิง นักศึกษาสังคมศาสตร์วัย 23 ปีที่ยืนอยู่กับคนหลายร้อยคนในวิทยาเขตของมหาวิทยาลัยซิงหัวอันทรงเกียรติของปักกิ่ง ซึ่งเป็นโรงเรียนเก่าของสี ย้ำว่าเป็นหน้าที่ของชนชั้นนำในการผลักดันความยุติธรรมทางสังคม
“ฉันภูมิใจมากที่สามารถยืนหยัดร่วมกับคนหนุ่มสาวที่เก่งที่สุดในประเทศจีนและพูดแทนทุกคนได้” เฉิงกล่าว
เธอและผู้ประท้วงรุ่นเยาว์คนอื่น ๆ เชี่ยวชาญด้านเทคโนโลยี โดยหลายคนสื่อสารผ่าน Telegram ในการกระทำที่ไม่เปิดเผยตัวตนและกระจายอำนาจ ซึ่งสะท้อนถึงการประท้วงเรียกร้องประชาธิปไตยแบบไร้ผู้นำของฮ่องกงในปี 2562
พวกเขาได้รับการสนับสนุนจากกลุ่มต่างประเทศและผู้จัดงานออนไลน์ โดยให้ความรู้ความชำนาญเกี่ยวกับความปลอดภัยของข้อมูลและวิธีหลบเลี่ยงการเซ็นเซอร์
‘โอเวอร์โหลด’
เช้าวันรุ่งขึ้นหลังจากการประท้วงของเธอ Yang เข้าร่วมทำงานบ้านที่บ้านหลังจากนอนหลับไปสามชั่วโมง จากนั้นใช้เวลาทั้งวันไปกับโทรศัพท์ของเธอและโพสต์อย่างไม่หยุดหย่อน บางครั้งเธอดุเพื่อนที่กระตุ้นให้เธอ “มีเหตุผล” และหลีกเลี่ยงการประท้วง
ในโพสต์หนึ่ง เธอเขียนว่า: “ในความเป็นจริงที่ไม่มีเหตุผล การใช้เหตุผลและการใช้คำที่มีเหตุผลนั้นยังห่างไกล ห่างไกลจากความเพียงพอ”
“สมองของฉันรู้สึกเต็มไปด้วยข้อมูล และอารมณ์ของฉันก็ไม่คงที่” เธอกล่าว
อย่างไรก็ตาม ขณะนี้ตำรวจในเมืองต่างๆ กำลังตรวจสอบโทรศัพท์ของผู้คนเพื่อหาแอปอย่างเช่น Telegram และเรียกตัวบางคนมาสัมภาษณ์ Yang กล่าวว่าตอนนี้เธอจะนอนราบและใช้โทรศัพท์ “เตา” ที่สะอาดเพื่อออกไปข้างนอก
“ในขั้นตอนนี้ควรรอสักครู่”
แม้จะมีความเสี่ยง แต่ Dai’an ซึ่งระบุว่าตัวเองเป็นนักสตรีนิยมและอาศัยอยู่ในเมืองทางตะวันตกเฉียงใต้ของเฉิงตูกล่าวว่าเธอมี “ความยุติธรรมที่เรียบง่าย”
“แย่ที่สุดคือคุณจะถูกขังใช่ไหม? แต่ก็ดีกว่าเผชิญความจริงไปวันๆ แล้วทำอะไรไม่ได้แล้วรู้สึกสงสารตัวเอง”
เธอเข้าร่วมการประท้วงที่ถนนหวังผิง สถานที่ที่ถูกเลือกเพราะชื่อแปลว่า “มองดูปิง” ซึ่งเป็นการพาดพิงถึงสี จิ้นผิง
“ฉันไม่รู้สึกว่ากำลังสร้างประวัติศาสตร์” เฉิงกล่าว “แต่เราอยู่ในประวัติศาสตร์ทุกวัน ฉันจะจดจำสิ่งนั้นตลอดไป”